- Pszenica o bardzo dobrych parametrach jakościowych (grupa E/A).
- Wysoki poziom plonowania na terenie całej Polski.
- Tolerancyjna na zakwaszenie gleby – przydatna do uprawy na glebach słabszych.
- Bardzo wczesna – idealna do mieszanek z jęczmieniem.
- Najwyższa odporność na osypywanie ziarna.
- Odmiana przewódkowa – przydatna do siewów późno jesiennych.
- Zalecana norma wysiewu, przy optymalnym terminie siewu, to 400-450 kiełkujących nasion na 1m2, tj. 180-200 kg/ha.

WAŻNIEJSZE CECHY ODMIANOWE

Pszenica jara:

Pszenica jara ze względu na stosunkowo słabo rozwinięty system korzeniowy, ma duże wymagania glebowe i pokarmowe. Jest to główna przyczyna mniejszej zdolności pobierania składników pokarmowych z gleby. Należy jednak zaznaczyć, że intensywność rozwoju systemu korzeniowego pszenicy jarej w dużym stopniu zależy od wilgotności i struktury gleby oraz terminu siewu. Najodpowiedniejsze warunki do wzrostu i plonowania, pszenica jara znajduje na glebach głębokich o dobrych właściwościach fizycznych, zasobnych w substancje pokarmowe, o odczynie zbliżonym do obojętnego oraz dostatecznie wilgotnych. Wzrost pszenicy jarej jest początkowo powolny, co dodatkowo zwiększa jej wrażliwość na suszę. Dlatego aby wydać wysoki plon wymaga ona gleby dobrze utrzymującej wodę, a więc gleb zwięźlejszych. Im gleba jest lżejsza, to tym bardziej o plonie decyduje ilość, rozkład opadów oraz kultura gleby.

Najwyższe i najpewniejsze plony pszenicy jarej uzyskuje się na czarnoziemach, czarnych ziemiach, lessach, głębokich rędzinach, madach średnich i ciężkich oraz na glebach gliniastych. Są to typowe gleby kompleksów pszennych: bardzo dobrego i dobrego. Zadawalające plony ziarna można również uzyskać na glebach lżejszych, gliniasto - piaszczystych, mających zwięźlejsze podglebie i znajdujących się w wysokiej kulturze (kompleks żytni bardzo dobry). W rejonach górskich dobrze plonuje pszenica jara na kompleksie pszennym górskim i zbożowym górskim. Wyniki doświadczeń wskazują na wyraźne zróżnicowanie odmian pod względem wymagań glebowych. Niezależnie od warunków glebowych na plonowanie pszenicy jarej duży wpływ ma przebieg pogody w okresie wegetacji , a więc ilość opadów, światło i temperatura. Światło jest podstawowym czynnikiem procesu fotosyntezy, decydującym w efekcie o wysokości plonu. Przy dostatecznej ilości światła istnieją korzystne warunki dla wzrostu, rozwoju i plonowania. Pszenica jara jest rośliną dnia długiego, dlatego by przedłużyć fazę wegetatywnego wzrostu i spowodować lepsze ukorzenienie się i rozkrzewienie roślin (cechy decydujące w znacznym stopniu o odporności na suszę i wysokości plonowania), siew należy wykonać w terminie jak najwcześniejszym. Opóźnienie terminu siewu zwykle sprawia, że początkowy rozwój przechodzi w wyższej temperaturze i przy dłuższym dniu. Takie warunki powodują skrócenie okresu krzewienia co ogranicza liczbę wytworzonych pędów oraz redukuje liczbę płodnych kłosków szczególnie w kłosach pędów bocznych. Również stosowanie zbyt dużych ilości wysiewu pogarsza warunki świetlne poprzez zacienianie się roślin oraz dużą ilość promieniowania odbitego od roślin sąsiednich, co ujawnia się redukcją krzewienia i wydłużeniem dolnych międzywęźli, zmniejszeniem ilości i redukcją liczby kłosków w kłosie. Wymagania termiczne pszenicy jarej są mniejsze niż jęczmienia. Pszenica kiełkuje już w temperaturze 1 - 3 stopni C. W wyższych temperaturach proces ten przebiega szybciej, a wschody są zwykle równiejsze. Pszenica jara znosi bez szkody znaczne spadki temperatury w okresie przymrozków (nawet do -6 stopni C). W okresie krzewienia korzystna jest temperatura około 8 do 12 stopni C. Zarówno niższa jak i wyższa temperatura ogranicza krzewienie i rozwój korzeni. Pszenica jara źle znosi wysoką temperaturę w okresie strzelania w źdźbło. Ujemnie na plon wpływają również dłuższe okresy wysokiej temperatury w czasie dojrzewania. Pszenica jara w porównaniu ze zbożami ozimymi jest bardziej wrażliwa na niedobory wody. Stosunkowo duże wymagania wodne tłumaczy się jej słabo rozwiniętym systemem korzeniowym i niską efektywnością wykorzystania wody. Umiarkowana susza po siewie, sprzyja lepszemu rozwojowi systemu korzeniowego co z kolei zwiększa odporność roślin na suszę w okresie krytycznym. Okres dużej wrażliwości na suszę obejmuje fazę krzewienia strzelania w źdźbło i kłoszenia. Duży niedobór opadów w okresie krzewienia-kłoszenie powoduje znaczny spadek plonów. Okres największej wrażliwości na niedobór opadów występuje na dwa tygodnie przed kłoszeniem i kończy się po kłoszeniu. W okresie dojrzewania korzystna jest dostateczna ilość opadów, sprzyjająca dobremu wykształceniu ziarna. Przy występującej suszy w tym okresie obserwuje się tzw. zjawisko "przypalania" , ziarna tj. zmniejszania masy 1000 nasion w efekcie plonu. Uprawiane odmiany wykazują różnice pod względem wymagań klimatycznych.

Przedplon:

Pszenica jara ma duże wymagania co do przedplonu, dlatego wysokie i stabilne plony można uzyskać tylko we właściwych stanowiskach, w naszych warunkach dobrymi przedplonami dla pszenicy jarej są rośliny nie zbożowe. Jednak może ona być również uprawiana po owsie. W praktyce jednak stanowiska po wcześniej zbieranych roślinach nie zbożowych (rzepak, groch, ziemniak wczesny lub średniowczesny, mieszanki roślin strączkowych) oraz po owsie przeznacza się pod pszenicę ozimą. Natomiast pod pszenicę jarą z dobrych przedplonów pozostają: burak i późny ziemniak, późno zbierane rośliny strączkowe (głównie bobik), koniczyna i inne wieloletnie rośliny pastewne likwidowane w jesieni. Pszenica jara może być także wysiewana po kukurydzy, ale w tym stanowisku wykazuje większe wahania plonów w poszczególnych latach. Zdecydowanie najgorszymi przedplonami dla pszenicy jarej są: pszenica, jęczmień, pszenżyto i żyto, przy czym wartość form jarych jest tak samo niska jak i ozimych. Wpływ przedplonu jest tym większy im słabsza jest gleba i niższa jej kultura. Niska jakość roślin kłosowych jako przedplonu pszenicy związana jest głównie z chorobami podstawy źdźbła i systemu korzeniowego. Rola przedplonu w kształtowaniu się plonów pszenicy nie zmienia się w warunkach intensywnego nawożenia azotem. W przypadku konieczności uprawy pszenicy jarej po złych przedplonach (zbożowych) wartość takiego stanowiska można częściowo poprawić przez uprawę poplonów na przyoranie. Wszystkie zrejonizowane odmiany mają podobne wymagania co do przedplonu, tj. pogorszenie jakości stanowiska wywołuje zbliżony spadek plonu ziarna. W związku z tym, wykazanie potencjalnej produktywności wszystkich odmian jest możliwe w dobrych stanowiskach.

Uprawa roli:

Z dotychczas wykonywanych doświadczeń wynika, że wszystkie zarejestrowane odmiany wykazują podobne wymagania dotyczące uprawy roli. Pszenica jara należy do roślin bardzo wdzięcznych nie tylko za umiejętną i staranną uprawę roli po sprzęcie przedplonu, ale często reaguje na rodzaj uprawy wykonanej pod przedplon. Uprawa roli powinna być uzależniona głównie od długości okresu od sprzętu przedplonu do nadejścia zimy. Jeśli przedplon schodzi z pola w lipcu lub sierpniu to do wykonania orki przedzimowej pozostaje okres 2 - 3 miesięcy. Okres ten należy wykorzystać na uprawę poplonu lub na przeprowadzenie podorywki i mechaniczne zwalczanie chwastów , szczególnie perzu. W większości przypadków jesienna uprawa roli pod pszenicę jarą ogranicza się do orki przedzimowej, ponieważ roślina ta jest wysiewana głównie po późno zbieranych przedplonach. Jedynie po koniczynie i innych wieloletnich roślinach pastewnych orka przedzimowa powinna być poprzedzona podorywką lub przynajmniej kultywatorowaniem albo talerzowaniem niszczącym chwasty. Głębokość orki przedzimowej trzeba uzależnić od przedplonu. Po roślinach wieloletnich i kukurydzy orka powinna być wykonana na większą głębokość (25 - 30 cm). Po roślinach okopowych, pod które wykonano głęboką orkę, a zbiór wykonano w optymalnych warunkach wilgotnościowych, orka może być płytsza (15 - 20 cm). Orkę przedzimową lepiej jest wykonać niezbyt późno, tj. w październiku. Uproszczenie uprawy przedzimowej po roślinach okopowych - ograniczenie się do bronowania, nie jest wskazane, ponieważ dość często obniża plon pszenicy. Wiosenna uprawa roli, rozpoczyna się od włókowania lub bronowania. Zabiegi te zmniejszają parowanie i przyspieszają ogrzewanie się roli. W następnej kolejności najkorzystniej jest zastosować zestaw uprawowy złożony z kultywatora o wąskich łapach oraz wału strunowego. Takim zestawem można przygotować rolę do siewu w jednym przejściu roboczym. Dodatkowy wał strunowy zagęszcza warstwę gleby tuż pod powierzchnią, co umożliwia umieszczenie wysiewanego ziarna na dogodnej głębokości. Ciągniki stosowane do przedsiewnego doprawiania roli powinny być wyposażone w spulchniacze śladów kół lub w koła bliźniacze. Zmniejsza to, częściowo nadmierne zagęszczenie gleby po śladach kół ciągnika. Należy również zwrócić uwagę na wilgotność gleby w okresie rozpoczęcia prac uprawowych. Uprawa zbyt wilgotnej gleby prowadzi do nadmiernego jej zagęszczenia, a to z kolei wpływa ujemnie na wschody i wzrost pszenicy. Jeżeli pszenica jara będzie uprawiana po przepadłej pszenicy ozimej, to uzyskanie zadawalających plonów zależy przede wszystkim od terminu siewu. Należy możliwie szybko zdecydować czy przesiew jest konieczny i natychmiast wykonać podorywkę, bronowanie, a następnie siew.
 

Regulacja odczynu gleby oraz nawożenie mineralne:

Nawożenie spełnia dwa, ściśle ze sobą związane cele:

- reguluje właściwości chemiczne gleby w kierunku optymalnym dla roślin. Dotyczy to wapnowania, nawożenia magnezem, fosforem i potasem oraz stosowanych doglebowo mikroelementów,

- steruje wzrostem i rozwojem roślin w kierunku wydania maksymalnego plonu o pożądanych cechach jakościowych. Dotyczy to nawożenia azotem oraz stosowanych dolistnie mikroelementów.

Wapnowanie:
Pszenica plonuje najlepiej, gdy odczyn gleby jest obojętny (pH 6,5 - 7,2). Dopuszczalna jest jej uprawa przy odczynie lekko kwaśnym (pH 5,6 - 6,5). Dlatego konieczne jest wapnowanie gleb kwaśnych lub wapnowanie i nawożenie magnezem gleb zakwaszonych i jednocześnie ubogich w magnez. Wielkość dawek nawozów wapniowych zależy od potrzeb. Dawki nawozów wapniowych - CaO/ha pod pszenicę jarą wynoszą: na glebach lekkich konieczne wapnowanie występuje przy pH do 4,5 - dawka 3,5 t/ha, na glebach ciężkich konieczne wapnowanie występuje przy pH 5,5 - dawka wynosi 6,0 t/ha. Wskazane wapnowanie na glebach lekkich i średnich przy pH 5,3 dawka wapna wynosi 1,6 t/ha , natomiast na glebach ciężkich przy pH 6,1 do 6,5 dawka wynosi 2,0 t/ha. Ograniczone wapnowanie występuje na glebach średnich przy pH 6,3 - dawka 1,0 t/ha , na glebach ciężkich przy pH 6,6 - 7,0 - dawka 1,0 t/ha. Na glebach, na których wapnowanie jest konieczne uprawa pszenicy nie zapewni wysokich plonów natychmiast. Maksymalny efekt wapnowania jest widoczny dopiero w drugim, a nawet w trzecim roku po zabiegu wapnowania. Na wszystkich glebach, gdzie wapnowanie jest konieczne lepiej zastosować szybko działające wapno tlenkowe lub mieszane. W przypadkach wapnowania wskazanego i ograniczonego zaleca się użycie wapna węglanowego. Z wapnowaniem wiąże się również nawożenie magnezem, gdyż podstawowym, dostępnym źródłem magnezu są nawozy wapniowo-magnezowe. Z uwagi na cenę tych nawozów należy je stosować w sposób oszczędny. Zawartość magnezu w nawozach wapniowo-magnezowych wynosi na ogół 12 - 18 %. Jak wynika z przeprowadzonych ostatnio doświadczeń, wystarczająca jest pod pszenicę dawka około 120 kg MgO na ha, co odpowiada 0.6 do 1,0 tony nawozu wapniowo-magnezowego na ha. Przyjmuje się 5 przedziałów zawartości magnezu: b. niska, niska, średnia, wysoka i b. wysoka. W praktyce na glebach kwaśnych o bardzo niskiej zawartości magnezu zaleca się stosowanie 50 % naliczonej dawki Ca w postaci wapna magnezowego. Na glebach kwaśnych i o niskiej zawartości magnezu wystarczy stosować 30 % naliczonej dawki Ca w wapnie magnezowym. Zdarza się, jakkolwiek niezbyt często, że gleba nie wymaga wapnowania ale wykazuje bardzo niską zawartość magnezu. Wówczas należy stosować 80 do 120 kg MgO na ha w formie nawozu magnezowego. Mogą to być następujące nawozy: Rolmag MP 60 % MgO, Rolmag MW 40 % Mg, Dolomit prażony 22 % MgO, Dolomit mielony "Małogoszcz" 13 % MgO, Kizeryt około 30% MgO.

Nawożenie fosforem i potasem:
Wszystkie zrejonizowane odmiany pszenicy jarej reagują w podobny sposób na nawożenie fosforem i potasem. Przy planowaniu nawożenia fosforowo-potasowego główną uwagę należy zwrócić na zawartość tych składników w glebie wielkość zalecanych dawek fosforu i potasu wynosi: na kompleksie przydatności rolniczej gleby - pszenny b. dobry i dobry, dawka fosforu 20 do 80 kg/ha i potasu 40 do 90 kg/ha (zależy od zawartości składnika w glebie), na kompleksie żytnim b. dobrym, dawka fosforu 20 - 80 kg/ha i potasu 40 do 90 kg/ha, kompleks żytni dobry, dawka fosforu od 10 do60 kg/ha i potasu od 40 do 70 kg/ha, kompleks pszenny górski, dawka fosforu od 20 do 80 kg/ha i potasu 30 do 80 kg/ha i kompleks zbożowy górski dawka fosforu wynosi od 10 do 80 kg/ha i potasu 40 do 90 kg/ha.

Nawożenie azotem:
Z przeprowadzonych badań IUNG wynika, że optymalna dawka azotu pod pszenicę jarą powinna wynosić 80 - 100 kg/ha. Dawki większe 100 - 120 kgN/ha są uzasadnione przy optymalizacji wszystkich zabiegów w kompleksowej technologii produkcji, stosowania antywylegacza jak też zwalczania chorób. Poziom plonowania pszenicy jarej i efektywność nawożenia azotem są w dużym stopniu zależne od przebiegu pogody w danym roku. W warunkach atmosferycznych sprzyjających dobremu plonowaniu występuje lepsze wykorzystanie dużych dawek azotu. Poziom plonu i reakcja na nawożenie azotem są też silnie związane z warunkami glebowymi, odmianą oraz tzw. potrzebami nawożenia azotem, zależnymi od ilości opadów w czasie zimy i jakości przedplonu. Odmianami dobrze wykorzystującymi wyższe nawożenie azotem są: Eta, Sigma, Alkora, Omega, Igna, Banti, Jasna i Ismena. Dużej efektywności nawożenia można oczekiwać wówczas, gdy poprzedzająca zima była obfita w opady i pszenicę uprawia się po przedplonach wyczerpujących glebę z azotu (okopowe i pastewne, bez obornika). W tych warunkach zaleca się stosowanie większych dawek azotu (od 50 do 130 kg/ha - zależy od kompleksu glebowo - rolniczego). Efektywność mała lub średnia wystąpi po suchych zimach i przy uprawie pszenicy po przedplonach pozostawiających dużo azotu w glebie (motylkowe, strączkowe, pastewne i przemysłowe na dużych dawkach azotu). W warunkach przewidywania małej efektywności działania azotu zalecane dawki należy zmniejszyć o około 20 do 30 %. Dawki azotu do 60 kg/ha, należy stosować jednorazowo przed siewem, pod uprawki wiosenne, natomiast dawki wyższe w sposób podzielony. Dawkę pierwszą stanowiącą 40 - 60 % ilości całkowitej stosuje się zwykle przed siewem pszenicy. Drugą dawkę należy zastosować w okresie strzelania w źdźbło. W tej fazie możliwe jest dokarmianie w formie oprysku o stężeniu nie przekraczającym 7,5 % N, tzn. 7,5 kg N albo około 17 kg mocznika w 100 l wody .Przy przeciętnej ilości 400 l, roztworu wprowadza się na hektar 30 kg N. Przed zastosowaniem drugiej dawki azotu można wykonać test chemiczny (w laboratorium) na zawartość azotu ogólnego w suchej masie roślin. W tym celu należy pobrać losowo, próbę z całej nadziemnej części rośliny i przesłać do laboratorium. Jeśli oznaczona zawartość przekroczy 4,2 % azotu, wówczas należy zrezygnować ze stosowania drugiej dawki azotu Przy produkcji ziarna tzw. Jakościowego można zastosować trzecią dawkę azotu w fazie kłoszenia lub początku kwitnienia. Dawka ta powinna wynosić 10 - 15 % N na każdą tonę oczekiwanego plonu powyżej 3 t/ha. Trzeciej dawki nie wlicza się do ilości całkowitej podanych wyżej dawek. Dawkę tę można również zastosować w formie oprysku roztworem mocznika o stężeniu nie przekraczającym 5 %, tzn. 5,0 kg N albo około 10 kg mocznika w 100 l roztworu. Przy stosowaniu drugiej, a zwłaszcza trzeciej dawki konieczne jest pozostawienie w łanie ścieżek przejazdowych. Należy podkreślić, że system nawożenia azotem musi mieć charakter otwarty. Oznacza to, że o celowości stosowania oraz wielkości kolejnej dawki azotu trzeba każdorazowo decydować na podstawie analizy przebiegu pogody, obserwacji łanu i ewentualnie oznaczeń zawartości azotu w roślinach.
 

Siew:

Pszenicę jarą należy siać możliwie jak najwcześniej, wówczas silnie rozwija ona system korzeniowy, dzięki czemu zmniejsza się jej wrażliwość na niesprzyjające warunki pogody. Opóźnienie terminu siewu może spowodować spadek plonu nawet do 1,0 tony z ha. Wczesny termin siewu przedłuża okres wegetacji, szczególnie okres krzewienia i strzelania w źdźbło, co sprzyja krzewistości produkcyjnej, wzrostowi ogólnej powierzchni asymilacji liści i przedłuża okres intensywnego pobierania składników pokarmowych. Ponadto wcześnie zasiana pszenica jest mniej atakowana przez szkodniki i choroby.

Optymalny termin siewu i dopuszczalne opóźnienia dla poszczególnych regionów kraju:
zachodni: optymalny termin siewu 15 do 25.03, dopuszczalny opóźniony termin siewu 5.04;
centralny: optymalny termin 20 do 30.03, dopuszczalny opóźniony do10.04;
północno-wschodni: 1-10.04, optymalny opóźniony do 20.04;
wschodni: optymalny termin siewu 25.03 - 5.04, opóźniony termin siewu 15.04.

Z wykonanych doświadczeń wynika, że ujemny wpływ opóźnionego wysiewu w niewielkim stopniu może być wyrównany poprzez zwiększoną ilość wysiewu. Wiąże się to ze zmniejszoną krzewistością produkcyjną poszczególnych roślin i mniejszą liczbą kłosków w kłosie oraz ziaren w kłosku przy opóźnionym siewie. Również przekroczenie pewnej granicy wysiewu dla określonej odmiany , powoduje zwiększone "wypadanie" roślin w okresie wegetacji na skutek zbyt dużego zagęszczenia. W miarę zagęszczania wysiewu, ilość światła na jednostce powierzchni liści zmniejsza się na skutek wzajemnego ich zacieniania, co powoduje niekorzystne zmiany w morfogenezie oraz wpływa na zmniejszenie liczby kłosków w kłosie a tym samym plonu ziarna z kłosa i rośliny. Jednocześnie ze względu na małą zdolność krzewienia pszenicy jarej, ilość wysiewu winna być na tyle duża, by zapewnić równomierną i wystarczającą obsadę kłosów na jednostkę powierzchni. Optymalna ilość wysiewu przy wczesnym siewie i dobrze przygotowanym stanowisku - wynosi od 4,5 do 6,5 mln ziaren kiełkujących na hektar. W zależności od gleby norma wysiewu pszenicy jarej w kg/ha: kompleks pszenny b. dobry i dobry oraz pszenny górski , termin optymalny 180 - 220 kg/ha, termin siewu opóźniony 200-240 kg/ha; kompleks żytni b. dobry, zbożowo górski - dobry, termin optymalny 200 - 240 kg/ha, siew opóźniony 220 - 260 kg/ha. Głębokość siewu pszenicy jarej powinna wynosić od 2 do 4 cm, przy czym na glebach ciężkich łatwo zasklepiających się należy siać płycej, na lżejszych głębiej. Rozstawa rzędów powinna wynosić 9 do 12 cm.